Hiç şüphesiz depremler hayatımızda yıkıcı ve kalıcı etkiler bırakan büyük ölçekli doğal afetler arasında yer almaktadır. Yaşadığımız dönemde depremin yıkıcı ve zararlı etkilerinden kurtulmak, hem kendimizi hem ailemizi korumak için çeşitli önlemler ve tedbirler almaktayız. Depremler, genellikle yeryüzü kabuğundaki kayma ve çatlamalardan meydana gelen sarsıntı ve titreşimlerin oluşturduğu küçük ve büyük ölçekli yıkımlardır diyebiliriz. Depremden korunmanın en önemli yolu ise depremin ne olduğunu bilmek, nasıl ve hangi durumlarda, hangi bölgelerde meydana geldiğini bilerek, depreme karşı bilinçli olmak ve gereken tüm önlem ve tedbirleri almaktan geçmektedir.
Deprem Neden Olur?
Günümüzde depremleri inceleyen bilim dalı sismogrofidir. Sismik dalgalar Dünya’nın merkezden dışarı doğru, adeta bir silah ateşlendiğinde ses dalgalarının etrafa yayılması gibi her yöne yayılırlar. Merkezde meydana gelen ve etrafa yayılarak büyüyen bu sarsıntılara kelebek etkisi de denmektedir. Başlıca iki tür deprem mevcuttur. Bunlardan birisi sıkıştırma dalgaları ve diğeri makaslama dalgalarıdır. Sıkıştırma dalgaları denilen depremler genellikle içinden geçtikleri kaya taneciklerinin dalga yönünde ön tarafa ve arka tarafa sallanmalarına neden olurlar. Bunun yanı sıra makaslama dalgaları ise mevcut taneciklerin kendi geçiş yönlerine doğrudan dik açıyla titreşmelerine yol açarlar. Gerek sıkıştırma gerek makaslama her iki tür sismik dalgada da ortaya çıkan tanecikleri fiziksel olarak hareket ettirmez, sadece onların arkasından geçer.
Sıkıştırma dalgaları kendisine kıyasla makaslama dalgalarından 1,7 kat daha hızlı hareket eder ve ölçümü yapan deprem kayıt istasyonunda evvela bunlar saptanır. Bu sebeple sismologlar onlara birincil dalgalar, diğer makaslama dalgalarına ise ikincil dalgalar adını verirler. Ülkemizdeki sismologlar bir başka dalga türü daha keşfetmişlerdir: Uzun dalga veya diğer adıyla yüzey dalgası. En yüksek şoklara ve titreşimlere yol açan dalgalardır.
Depremin şiddetini ölçmek için genellikle richter ölçeği kullanılır. Deprem şiddet ölçüleri öylesine hassas ayarlanmıştır ki, ölçekteki her birim önceki birim tarafından bırakılan enerjinin neredeyse 30 katıdır. İkilik şiddet çok çok zor hissedilir oysa 7 ve üzeri şiddetinde bir deprem büyük bir alanda yıkıcı etkiye sahip depremin öncelikli başlangıcıdır diyebiliriz.
Depremden Nasıl Korunuruz?
Depremler hayatımızda önlenmesi pek mümkün olmayan doğal felaketlerden bir tanesidir. Depremden korunmanın başlıca yolu depreme karşı hazırlıklı olmak, deprem öncesi ve sonrası durumlar için tedbir ve önlemler almaktan geçer.
İlk Yardım Öğrenin
Depremler büyük ve yıkıcı ölçeğe sahip felaketlerdir. Deprem anında ve deprem sonrasında ortaya çıkabilecek kazalar, yaralanma ve hastalıklar için mutlaka ilk yardım müdahalesi öğrenerek evinizde ilk yardım malzemeleri bulundurmalısınız. Nitekim depremin ne zaman geleceği belli olmaz. Deprem sonrasında gerek kendinize gerekse ailenize sizden başkası yardım edemez.
Afet Çantanız Hazır Olsun
Evinizde mutlaka deprem, yangın, sel gibi büyük ölçekli felaketler için hazırda bulunan bir afet çantanız bulunsun. Çantanızın içine birkaç gün sizi idare edebilecek ölçekte konserve yiyecek, ilk yardım ve pansuman malzemeleri, tıbbi ilaç ve ağrı kesiciler, yara bandı ve özellikle su koymayı unutmayın. Nitekim göçük altında kalan bireylerin ne kadar bekleyeceği bilinmemektedir.
Eşyalarınızı Sabitletin
Deprem sırasında yaşanan en ölümcül olaylar genellikle evdeki büyük uzunluğa sahip dolap ve eşyaların bireylerin üzerine devrilmesinden kaynaklanmaktadır. Bu yüzden ev içerisinde mutlaka dolaplarınızı ve raf gibi tüm yaralama özelliğine sahip eşyalarınızı duvarınıza sabitlein. Bu sizin deprem sırasında güvenli ve sığınaklı bir alan bulmanızı kolaylaştıracağı gibi eşyalarınızı da güvende ve sabit tutarak üzerinize devrilmesini engelleyecektir.
Deprem Dayanıklılık Testi Yaptırın
Günümüzde pek çok bina deprem için hazırlana yasa ve yönetmeliklere ayrı inşa edildiği için ufak çaplı sarsıntılarda bile zarar görmekte çeşitli çatlak ve yıkımlara maruz kalmaktadır. Bu sebeple yaşadığınız bina ve apartman için mutlaka alanında uzman firmamıza deprem dayanıklılık testi yaptırarak binanızın depreme karşı risk durumunu öğrenin.
