Pek çoğumuz yaşadığımız bina ve yapıların aslında ne kadar sağlam ve dayanıklı olduğunu bilmiyoruz. Elbette deprem ve benzeri çeşitli doğal afetlere karşı önlemler alıyor deprem sağlamlık raporu çıkartıyor olsak da çoğumuzun yaşadığı konut ve binalar depreme dayanıksız ve büyük hasara görmüş durumda. İşte bu kapsam içerisinde hazırlanan kentsel dönüşüm yasası uyarınca tüm bu yapı ve binalar yıkılarak yeniden güncel ve son teknoloji yapı ve inşaat kurallarına uygun şekilde yapılmasına kentsel dönüşüm adını vermekteyiz. Kentsel dönüşüm kapsamına giren tüm bina ve yapılar yıkılarak yeniden imar kanunu uyarınca uygun harç ve kimyasal maddelerle yeniden yapılan ve depreme karşı oldukça dayanıklı ve taze olması amaçlanmaktadır.
Kentsel Dönüşüm Gerekli Mi?
Günümüzde en çok merak edilen sorulardan bir tanesi de kentsel dönüşümün gerekli olup olmadığıdır. Nitekim pek çok kişi için evini bırakıp çıkmak ve kentsel dönüşüm süresince başka bir yerde kalmak kolay değildir. Aynı zamanda yaşadığı evi ve hatıralarını korumak isteyen ve yaşadığı binanın yıkılmasını istemeyen vatandaşlar da vardır ancak şu da bir vakadır ki deprem geldiği zaman ne hatıra ne yaşanmışlık ne de bireylerin isteğine bakmaz. İşte bu yüzden aslında kentsel dönüşüm oldukça gerekli ve faydalı uygulamalardan birisidir. Nitekim kentsel dönüşüm kapsamında evlerinden çıkartılan ve binaları restore edilen vatandaşlar aylık belirlenen kira ücreti devlet tarafından karşılanmakta ve bu kapsamda farklı bir yerde ikamet etmeye devam etmektedirler. Bunun yanı sıra yine vatandaşlar zaten hiçbir şekilde mağdur edilmeden aslında onların iyiliği ve sağlığı için kentsel dönüşüm uygulaması yapılmaktadır.
Kentsel Dönüşüm Sebebleri?
Günümüzde uygulanan kentsel dönüşüm uygulaması öncelikle ev sahiplerini evlerinden farklı bir yerleşim alanına yerleştirerek yahut bu yerleşimi bireylerin kendi tercihlerine bırakarak binanın riskli bölgede yer alması sebebiyle binayı yıkmakla ve yerine çok daha dayanıklı ve yeni yapının inşa edilmesiyle yapılmaktadır. Kentsel dönüşüm kapsamına giren ve yıkım kararı alınan tüm binalar zaten deprem dayanıklılık raporunda riskli bölge içerisinde yer alan yapı ve binalardır. İşte bu yüzden tüm bu bina ve yapılar yıkılarak çok daha güncel ve son teknoloji tekniklerle yerlerine yeni binalar inşa edilmekte ve vatandaşların sağlığı göz önünde bulundurulmaktadır.
Kentsel Dönüşüm Kanununa Göre Tahliye Nasıl Gerçekleşmekte?
Kentsel dönüşüm kapsamında kanunda yer alan yıkım ve tahliye işlemleri şu şekilde gerçekleşmektedir:
- MADDE 5 – (1) Riskli yapıların yıktırılmasında ve bunların bulunduğu alanlar ile riskli alanlar ve rezerv yapı alanlarındaki uygulamalarda, öncelikli olarak malikler ile anlaşma yoluna gidilmesi esastır. Anlaşma ile tahliye edilen yapıların maliklerine veya malik olmasalar bile kiracı veya sınırlı ayni hak sahibi olarak bu yapılarda ikamet edenlere veya bu yapılarda işyeri bulunanlara geçici konut veya işyeri tahsisi ya da kira yardımı yapılabilir.
- (2) Uygulamanın gerektirmesi hâlinde, birinci fıkrada belirtilenler dışında olup riskli yapıyı kullanmakta olan kişilere de birinci fıkra hükümleri uygulanabilir. Bu kişiler ile yapılacak olan anlaşmanın, bunlara yardım yapılmasının ve enkaz bedeli ödenmesinin usul ve esasları Bakanlığın teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca belirlenir.
- (3) Uygulamaya başlanmadan önce, riskli yapıların yıktırılması için, bu yapıların maliklerine altmış günden az olmamak üzere süre verilir. Bu süre içinde yapı, malik tarafından yıktırılmadığı takdirde, yapının idari makamlarca yıktırılacağı belirtilerek ve tekrar süre verilerek tebligatta bulunulur. Verilen bu süre içinde de maliklerince yıktırma yoluna gidilmediği takdirde, bu yapıların insandan ve eşyadan tahliyesi ve yıktırma işlemleri, yıktırma masrafı ile gereken diğer yardım ve krediler öncelikle dönüşüm projeleri özel hesabından karşılanmak üzere, mahallî idarelerin de iştiraki ile mülki amirler tarafından yapılır veya yaptırılır.
- (4) Birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarda belirtilen usullere göre süresinde yıktırılmadığı tespit edilen riskli yapıların yıktırılması, Bakanlıkça yazılı olarak İdareye bildirilir. Buna rağmen yıktırılmadığı tespit edilen yapılar, Bakanlıkça yıkılır veya yıktırılır. Uygulamanın gerektirmesi hâlinde Bakanlık, yukarıdaki fıkralarda belirtilen tespit, tahliye ve yıktırma iş ve işlemlerini bizzat da yapabilir.
- (5) Bakanlık veya İdare tarafından yapılan yıktırmanın masrafları, ilgili tapu müdürlüğüne bildirilir. Tapu müdürlüğü, yıkılan binanın paydaşlarının müteselsil sorumlu olmalarını sağlamak üzere tapu kaydındaki arsa payları üzerine masraf tutarında müşterek ipotek belirtmesinde bulunarak Bakanlığa veya İdareye ve binanın ayni ve şahsi hak sahiplerine bilgi verir.
