Günümüzde inşaat sektörünün hız kazanması ve daha fazla binanın bir arada oluşturulması nedeniyle bitişik nizam yapılar çoğalmıştır. Bu nedenle kuyu temel uygulamaları da artış göstermeye başlamıştır. Yani, geniş bir tabanda temel atmak yerine kuyu biçiminde dar ve yerden kazanma amacıyla yapılan derine doğru inen kuyu biçiminde bir temel oluşturulur. Bu tersten kat oluşturmak, örneğin katlı otopark gibi yapıları inşa etmek için de kolaylık sağlar. Uygulama, yerin altına doğru kat yapılarak bina altına doğru eksi katlar oluşturmak için yapılır.
Aynı zamanda çok katlı binalarda tabanı tutması ve toprak kaymasını engellemesi için bu temel çalışması yaygınlaşmaya başlamıştır. Uygulaması birebir işçi çalışmasıyla ve kademe kademe aşağı inerek yapılır. Bu temel kazma yöntemi, ahşap, beton ve çelik yapılarda uygulanabilir. Kuyu temel çalışmaları işçiliğin en fazla olduğu temel çalışmaları arasındadır. Uygulamada risk faktörü yüksektir. Bu işlem, metrekare kaybı yaşamamak adına uygulanan bir çeşit kuyu temel kazma işlemi olarak ifade edilebilir.
Kuyu Temel Nasıl Yapılır?
Temel kazma çalışmaları arasında bu uygulamada çalışma öncesinde yapılanlar:
- Statik mühendisi tarafından yapılan zemin etüdü uygulaması
- Kuyu anonaları ile birlikte büyüklüklerinin ayarlanması ve kuyuların oluşturulması
Temel çalışması boyunca 7 adet kuyu oluşturulur. Bunlar belli bir sıra ile değil önce 1,3,5,7 sonra da 2,4,6 olmak üzere kazılarak ilerlenir. Kuyu temel ölçüleri 3x2m ve 3×1,5m olmak üzere ayarlanabilir. Uygulamada 120 cm derinliğinde kaset haline getirilen iksa keresteleri tercih edilir. Ayrıca temel kuyu çalışması için demir filizleri kullanılır. Temel atma çalışması esnasında eklenen filizler, donatılı olarak betonun içinde yük aktarımını sağlayacak şekilde kullanılır.
Böylece binanın tabana sağlam bir şekilde bağlanması sağlanır. Bu temel uygulama yöntemi ile yer kaybının önüne geçilmesi mümkündür. Kalıp çakma ve dökme işlemleri 2,4,6 numara için yapıldıktan sonra bir de 1,3,5,7 numaralı kuyular için yapılır. Böylece demir donatı filizleri birbirine eklenerek sağlam bir temel oluşturulur. Bütün bu kuyu açma, filiz donatılarının eklenmesi bittikten sonra kuyudan çıkılır. Açılan kuyu içine önceden hazırlanmış olan beton harcı dökülür. Temelin sağlamlığını anlamak adına henüz beton donmamışken numune alınarak test yapılabilir.
Kuyu Temel Nerelerde Kullanılır?
Genellikle çok yüksek yapılarda kullanılan kuyu temel uygulaması, uzun uğraşlar sonunda tamamlanan bir süreci kapsar. Yoğun işçilik isteyen ve yorucu bir çalışma olsa da kuyu temeli, doğru uygulandığında toprak kaymasını önlemeye yardımcıdır. Ayrıca bu çalışmanın yapılma nedenleri arasında inşaatı yapılan binanın çevresinde başka binaların bulunması ilk sırada gelir.
Temel kazma işlemleri sırasında etraftaki binaların gövdesine ya da temeline zarar vermemek için Kuyu temeli çalışması yapılır. Temel kuyu kazma işlemi ile zahmetli ama sağlam bir temel atıldıktan sonra projeye uygun olarak zemin ve üstünde oluşturulacak katlar yapılmaya başlanabilir. İlk olarak temel için dökülen betonun kuruması ve katılaşması beklenir. Temelin sağlamlığı test edilir. Her şey kuralına uygun şekilde yapıldığında binaya kat çıkmak için hiçbir engel kalmaz. Temel kazma uygulamalarını bilen ustalarla çalışıldığında süreç sorunsuz olarak tamamlanabilir. Bu kadar uğraştırıcı olsa da temel kazma işlemlerinde kuyu uygulaması hala popüler olarak yapılan uygulamalar arasındadır.
Kuyu Temel Avantajları Dezavantajları
Her uygulamanın tercih edilmesinde bir sebep bulunur. Kuyu temel kazılmasının nedeni ise daha çok yerden tasarruf ve çevreye rahatsızlık vermemek şeklinde ifade edilir. Ancak bu uygulamanın toprak kaymasını önlemeye faydası olduğu gibi bazı dezavantajları olduğu da söylenebilir.
Temel kazarken kuyu uygulamasına başvurulması genellikle kuyu su yalıtımı ile ilgili problemlerin ortaya çıkmasına yol açar. Yani, aslında doğru yapılmayan izolasyon çalışmaları nedeniyle su kaçağı ve beton içinden yürüyen su problemi görülür. Ancak doğru izolasyon yapıldığında su kaçağı sorunu ile karşılaşılmaz. Çoğu zaman izolasyon çalışması es geçildiği için su kaçakları ortaya çıkar. Bu durumu önlemek adına önceden izolasyon çalışmalarının su kaçaklarını önleyecek şekilde yapılması gerekir. Genellikle atlanan bu aşama nedeniyle yerleşim alanları oluşturulduktan sonra kaçaklar baş göstermeye başlar. Bu aşamada ise kaçak yapan kısımların tespiti ve su köpüklerinin boşaltılması ardında da perde beton uygulaması yapılmalıdır. Böylece kuyu temel su kaçağı sorunu çözülerek betonun içten içe çürümesi de önlenmiş olur.